Hoe werkt een waterontharder? Types & ontkalker met of zonder zout

Wat doet een waterontharder nu eigenlijk? En hoe zorgt zo’n toestel ervoor dat hard water wordt omgezet in zacht water? In dit artikel lees je stap voor stap hoe waterontharders werken, wat het verschil is tussen de verschillende types en welke alternatieve systemen er bestaan. Je ontdekt ook hoe het regeneratieproces verloopt, wat een waterverzachter kost en welke vragen het vaakst gesteld worden.

Verstuur je aanvraag via ons formulier en ontvang offertes voor een waterontharder op maat.

Hoe werkt een waterontharder?

Een waterontharder zorgt voor verschillende voordelen. Zo verwijdert het de mineralen die verantwoordelijk zijn voor kalkvorming, zoals calcium en magnesium. Dat gebeurt meestal met behulp van zout en harsbolletjes, via een techniek die bekendstaat als ionenuitwisseling. Hierdoor wordt hard water omgezet in zacht water.

Dat helpt om kalkaanslag te vermijden op kranen, leidingen en huishoudelijke apparaten. Bovendien verlengt het de levensduur van je toestellen. Daarnaast zorgt zacht water ervoor dat zepen en detergenten beter oplossen. Zo heb je minder producten nodig bij het wassen, poetsen of douchen. Ook voor je huid en haar kan het aangenamer zijn: zacht water droogt minder uit en veroorzaakt minder irritatie bij gevoelige huidtypes.

Op basis van aansturing

De werking van een waterontharder kan je bespreken op basis van aansturing.

Mechanisch

Mechanische waterontharders werken zonder elektriciteit en worden aangestuurd door de waterdruk. Ze zijn eenvoudig in gebruik en werken zonder elektriciteit. Zo zijn ze minder gevoelig voor storingen en hebben ze doorgaans een lange levensduur. Ze zijn vooral interessant voor wie op zoek is naar een robuuste en onderhoudsarme oplossing.

Elektronisch

Elektronische modellen bieden meer flexibiliteit en gebruiksgemak. Je kunt ze programmeren op basis van verbruik of tijd. Sommige toestellen beschikken over slimme sensoren die automatisch het juiste moment voor regeneratie bepalen. Daardoor gebruik je minder zout en water en ben je zeker van een optimale werking. Vaak beschikken ze over een digitaal scherm dat foutmeldingen of statusupdates toont.

Ontharding

Ook op basis van de ontharding verschilt de werking van waterverzachters.

Ionenuitwisseling

Dit is de meest gebruikte methode. Het leidingwater stroomt door een cilinder gevuld met harsbolletjes die calcium- en magnesiumionen vasthouden. In ruil komen natriumionen in het water terecht, waardoor het zachter wordt. Na een tijd raken de harsen verzadigd en worden ze geregenereerd met een zoutoplossing. Dit systeem is krachtig en betrouwbaar en werkt goed in de meeste woningen.

Omgekeerde osmose

Bij omgekeerde osmose wordt het water onder hoge druk door een zeer fijn filtermembraan geperst. Daarbij worden niet alleen kalkdeeltjes, maar ook andere mineralen, zouten en zelfs microverontreinigingen uit het water gefilterd. Het resultaat is zeer zuiver water.

De techniek wordt vaak toegepast voor drinkwater via een aparte kraan in de keuken of in industriële toepassingen. Voor volledig huishoudelijk gebruik is dit systeem meestal minder gangbaar, vanwege het hogere waterverlies en onderhoud.

Zonder zout (bijvoorbeeld CO2-waterverzachter)

Zoutvrije systemen verwijderen de kalk niet uit het water, maar zorgen ervoor dat de kalk zich minder snel afzet. Dat doen ze door de structuur of oplosbaarheid van calcium en magnesium te beïnvloeden. Enkele voorbeelden:

• Waterontharder met CO2-injectie. Voegt koolstofdioxide toe aan het water, wat een chemische reactie veroorzaakt zodat kalk wordt omgezet in een oplosbare vorm. Daardoor blijft de kalk in het water aanwezig, maar kan ze zich niet meer vastzetten op leidingen of toestellen. Dit systeem vraagt geen zout of afvoer en is dus onderhoudsarm.
  
• Elektromagnetische waterverzachter. Verstoort tijdelijk de structuur van kalkdeeltjes via een elektrisch of magnetisch veld. De kalk blijft in het water aanwezig, maar veroorzaakt minder afzetting. De plaatsing van deze waterverzachter is eenvoudig en vereist geen onderhoud.
  
• Waterverzachter met zinkanode. Werkt op basis van een elektrochemisch proces waarbij zinkionen vrijkomen. Deze hebben invloed op kalkvorming, maar de anode moet wel regelmatig vervangen worden.
  
• Waterontharder met keramische filter. Wijzigt de kristalstructuur van kalk via een keramisch element zodat de kalk zich minder vastzet. Deze filter wordt vaak gebruikt in combinatie met andere technieken of bij licht hard water.

Wat zijn de kosten van een waterontharder?

De uiteindelijke kostprijs hangt af van het gekozen systeem, je verbruik en de installatievoorwaarden. In veel gevallen verdient een waterontharder zichzelf binnen enkele jaren terug. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de prijzen:

Hoe werkt regeneratie in een onthardingssysteem?

Regeneratie is het proces waarbij verzadigde harsbolletjes opnieuw worden opgeladen met natriumionen. Er bestaan verschillende manieren waarop een toestel dit automatisch kan aansturen.

Tijdgestuurde regeneratie

Bij deze systemen start het proces op vaste tijdstippen, ongeacht het werkelijke waterverbruik. Dit kan betekenen dat je soms onnodig zout en water gebruikt, zelfs als de hars nog niet verzadigd is.

Volumegestuurde regeneratie

Deze modellen meten hoeveel water je gebruikt. Pas wanneer een ingestelde hoeveelheid is bereikt, start de regeneratie. Dat is efficiënter en zorgt voor minder verspilling.

Slimme regeneratie via sensoren

De meest geavanceerde toestellen analyseren constant de waterhardheid via sensoren. Regeneratie vindt alleen plaats wanneer het echt nodig is. Dit zorgt voor minimaal verbruik en maximale efficiëntie.

Wat houdt de onderhoudsfase van een waterontharder in?

Naast de automatische regeneratie die zorgt voor een heroplaadbeurt van de harsbolletjes, kennen waterontharders ook een aparte onderhoudsfase. Deze fase is belangrijk om het toestel op lange termijn goed te laten functioneren en de kwaliteit van het water te blijven garanderen.

Tijdens het gebruik kunnen zich namelijk resten van kalk, zout, vuil of bacteriën ophopen in het toestel. Regelmatig onderhoud zorgt ervoor dat deze ophopingen verwijderd worden zodat de waterverzachter optimaal blijft werken. Afhankelijk van het systeem gebeurt dit onderhoud deels automatisch of is er een periodieke manuele controle nodig.

Goed onderhoud geldt trouwens voor alle types waterverzachters, ongeacht of je kiest voor een model met zout, zonder zout of een combinatie met filters.

Een typische onderhoudsbeurt kan onder meer bestaan uit:

• Controle van het zoutniveau in het reservoir
• Reiniging van het pekelvat
• Spoeling van de harscilinder met reinigingsvloeistof
• Controle van de filterelementen (indien aanwezig)
• Inspectie van sensoren en kleppen

Veelgestelde vragen over waterontharders

Waterontharder kopen of laten plaatsen? Vraag hier gratis offertes op maat aan

Ben je van plan een waterontharder te kopen of te laten installeren? Dan is het slim om eerst verschillende systemen en installateurs te vergelijken. Via ons offerteplatform ontvang je gratis offertes die volledig afgestemd zijn op jouw woning, waterverbruik en gezinssituatie. Zo maak je een doordachte keuze en vind je de beste waterverzachter.