Aarding elektriciteit: werking, systemen en veiligheid
Een goede aarding van je elektrische installatie beschermt je tegen elektrocutie en voorkomt schade aan je apparatuur. Dit onmisbare onderdeel van je elektriciteitssysteem zorgt ervoor dat overtollige stroom veilig wordt afgevoerd naar de grond.
Wil je weten hoe een aarding precies werkt en welk systeem het beste past bij jouw woning? Of vraag je je af of jouw huidige aarding nog wel voldoet aan alle veiligheidseisen? Hier lees je alles over de verschillende aardingssystemen en ontdek je hoe je problemen met je aarding kunt herkennen.
INHOUDSTAFEL
Wat is de aarding van een elektrische installatie? [Betekenis]
Bij een elektrische installatie zorgt de aarding ervoor dat overtollige stroom veilig naar de grond kan wegvloeien. De geelgroene aardingsdraad verbindt je elektrische apparaten met een koperen geleider in de grond.
Deze verbinding bestaat uit verschillende onderdelen: een aardingsonderbreker in je meterkast, een aardgeleider die door je woning loopt en een aardelektrode die diep in de grond zit. Als er een stroomlek ontstaat door bijvoorbeeld een beschadigde kabel, dan zorgt de aarding ervoor dat de stroom niet via jou maar via deze draad naar de aarde gaat.
In vochtige ruimtes zoals je badkamer of keuken is een goede aarding extra belangrijk. Water geleidt elektriciteit namelijk uitstekend, waardoor het risico op elektrocutie zonder aarding veel groter is. Daarom zijn geaarde stopcontacten in deze ruimtes verplicht.

Waarom is een goede aarding bij elektriciteit belangrijk?
Een goede aarding beschermt je tegen verschillende elektrische ongelukken in huis.
1. Bescherming tegen statische elektriciteit
Statische elektriciteit kan je elektronische apparaten beschadigen. Door wrijving tussen oppervlakken ontstaan er elektrische ladingen die zich opbouwen. Een goede aarding zorgt ervoor dat deze lading direct wordt afgevoerd naar de grond.
Je kunt je apparatuur extra beschermen door een aardingssysteem zo dicht mogelijk bij de bron te plaatsen waar de statische elektriciteit ontstaat. Denk aan geaarde metalen delen bij bewegende onderdelen of machines waar veel wrijving plaatsvindt.
2. Stroomschokken voorkomen
Een kapotte wasmachine of een beschadigde stekker kan levensgevaarlijk zijn zonder goede aarding. Bij een defect apparaat stroomt de elektriciteit namelijk niet via de aardingsdraad naar de grond, maar zoekt het een andere weg, bijvoorbeeld via jouw lichaam.
De verliesstroomschakelaar werkt samen met de aarding om je te beschermen. Zodra deze schakelaar merkt dat er stroom weglekt, schakelt hij direct de elektriciteit uit. Zo krijg je geen schok wanneer je een defect apparaat aanraakt.
Let extra goed op in ruimtes waar water en elektriciteit samen komen, zoals de badkamer of keuken. De behuizing van het toestel kan onder spanning komen te staan door een beschadigde kabel die bloot ligt. Met een werkende aarding loop je geen risico, want de stroom kiest altijd de weg van de minste weerstand: via de aardingsdraad naar de grond.
3. Beveiliging van je apparatuur
Je elektrische apparaten gaan langer mee met een goede aarding. Overtollige elektriciteit wordt bij een storing of gevaarlijke spanningen direct naar de grond geleid. Zonder deze beveiliging kunnen je apparaten beschadigd raken.
Het chassis van je apparaten speelt hierbij een belangrijke rol. Deze metalen behuizing wordt via de geelgroene kleur draad verbonden met de aarde. Bij een storing of kortsluiting kiest de stroom automatisch deze veilige weg.
Verschillende aardingssystemen voor je woning op een rij
Bij het aanleggen van een aarding in je woning heb je de keuze uit verschillende systemen.
1. Aardingslus leggen bij nieuwbouw
Bij een nieuwbouwwoning met een fundering van minstens 60 centimeter diep leg je een aardingslus aan. Deze koperen geleider komt op de bodem van de funderingssleuf te liggen, onder de buitenmuren van je woning.
De aardingslus wordt bedekt met een laagje aarde zodat deze niet in contact komt met het beton van je fundering. Dit voorkomt dat de kabel beschadigd raakt. De twee uiteinden van de lus breng je naar boven via een beschermende pvc-buis.
Bij het plaatsen van je aardingslus meet je eerst de omtrek van je woning op. Tel hier ongeveer 4 meter bij op voor het naar boven brengen van de kabel. Een aardingslus bestaat uit een verlode koperdraad van 35 mm² die je in één stuk rond je woning legt.

2. Aardingspin aanbrengen bij renovatie
Bij een bestaande woning is een aardingslus onder de fundering vaak niet meer mogelijk. Een aardingspin biedt dan de oplossing. Deze koperen staven komen minimaal 60 centimeter onder de grond, waarbij je ze het beste plaatst op een plek waar je later niet meer hoeft te graven.
Een enkele pin is niet altijd genoeg. Meet daarom eerst de aardingsweerstand. Is deze hoger dan 30 ohm? Dan verbind je meerdere pinnen met elkaar via een geelgroene aardingsdraad van 16 mm². Houd hierbij een afstand van minstens 1,5 meter tussen de pinnen aan.
Je plaatst de aardingspin best zo dicht mogelijk bij je meterkast. De verbinding tussen de pin en de aardingsonderbreker leg je in een beschermende pvc-buis. Zo voorkom je dat de draad beschadigd raakt wanneer je later in de tuin werkt.

Zorg ook voor equipotentiaalverbindingen
Naast de gewone aarding heb je in je woning ook equipotentiaalverbindingen nodig. Deze verbindingen zorgen ervoor dat alle metalen onderdelen in je woning dezelfde elektrische spanning hebben.
De hoofdequipotentiaalverbinding verbindt de metalen leidingen van water, gas en verwarming met de aardingsonderbreker. Voor deze verbinding gebruik je een geelgroene draad van minstens 6 mm². In de badkamer komen daar nog bijkomende verbindingen bij, zoals die van je bad of douche.
Deze verbindingen zijn een belangrijke aanvulling op de aarding. Ze voorkomen dat er tussen verschillende metalen delen spanningsverschillen ontstaan. Als er dan toch een storing optreedt, vloeit de stroom direct via deze verbinding naar de aarde.
Is aarding in je woning verplicht?
Het Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties (AREI) verplicht een aarding in iedere Belgische woning.
Wettelijke vereisten en keuring
Sinds 1981 moet je elektrische installatie voldoen aan het AREI. Je aardingsweerstand mag maximaal 30 Ohm bedragen en wordt gemeten door middel van een aardelektrode.
Een erkend keuringsorganisme controleert of je nieuwe aarding voldoet aan alle voorschriften. Ze testen niet alleen de nominale waarde van de weerstand, maar kijken ook naar de verbinding tussen de aardingspen en je elektrische installatie.
Bij een renovatie of verkoop van je woning moet je de aarding opnieuw laten keuren.
Uitzonderingen op de regel
Bij woningen van voor 1981 mag je stopcontacten zonder aarding behouden, behalve in vochtige ruimtes zoals de badkamer of keuken. Ook voor toestellen zoals een wasmachine of droogkast blijft een aarding nodig.
Dubbel geïsoleerde apparaten vormen een andere uitzondering. Je herkent deze aan het symbool ⧈ op het typeplaatje. Deze toestellen hebben geen aarding nodig omdat ze extra beschermd zijn tegen stroomschokken.
Bij een renovatie van een oude woning is het soms lastig om overal aarding aan te leggen. Een professional kan dan andere oplossingen voorstellen, zoals de plaatsing van een extra differentieelschakelaar met een gevoeligheid van 30mA. Dit biedt dezelfde bescherming als een gewone aarding.
Slechte aarding herkennen en oplossen
Je merkt niet meteen dat je aarding niet goed werkt. Toch zijn er signalen die waarschuwen voor mogelijke problemen.
Veelvoorkomende problemen
Als je aardlekschakelaar regelmatig uitvalt of je voelt lichte stroomschokjes bij het aanraken van je wasmachine, dan wijst dit op een slechte aarding.
Een te hoge spreidingsweerstand komt vaak voor bij oudere woningen. Dit betekent dat de stroom niet goed kan wegvloeien in de grond. Ook corrosie van je aardingspen of beschadigde aardingskabels kunnen de werking verstoren.
Bij vochtproblemen in de kelder of kruipruimte kan je aarding aangetast raken. Laat in dat geval een professional de staat van je aardingssysteem controleren. Een snelle aanpak voorkomt dat kleine mankementen uitgroeien tot gevaarlijke situaties.
Hoe kan je de aarding verbeteren?
Een eerste optie is extra aardingspennen plaatsen. Door meerdere pennen naast elkaar in de grond te plaatsen, verklein je de totale weerstand. Vergeet niet om de grond rond de pennen vochtig te houden: droge grond geleidt minder goed.
Een verbindingskabel tussen de verschillende aardingspennen plaatsen zorgt voor een betere spreiding van de stroom. Deze kabel leg je best in een beschermende buis op minstens 50 centimeter diepte. Maak ook de contactpunten tussen de pennen en de kabel goed schoon voor een optimale geleiding.

De aardingsweerstand professioneel meten
De meest gebruikte techniek is de 3-puntsmethode. Hierbij plaats je twee extra meetpennen in de grond op verschillende afstanden van je aardingspin.
Het is slim om de test uit te voeren als de grond vochtig is. Droge grond heeft namelijk een hogere weerstand. Voor een betrouwbaar resultaat moet de afstand tussen de meetpennen minimaal 20 meter zijn. Zo voorkom je onderlinge beïnvloeding.
Een professional heeft de juiste apparatuur en kennis in huis om een nauwkeurige meting uit te voeren. Vraag verschillende offertes aan om de beste prijs-kwaliteitverhouding te vinden.
Interpretatie van meetresultaten
Wanneer je de aardingsweerstand van je woning laat meten, krijg je een waarde in ohm (Ω). Deze waarde vertelt je hoe goed de stroom kan wegvloeien in de grond. Een lage weerstand betekent een betere afvoer van overtollige stroom.
Voor een huishoudelijke installatie mag de spreidingsweerstand maximaal 30 Ω bedragen. Bij hogere waarden werkt je aarding niet optimaal. De meetresultaten kunnen verschillen door de vochtigheid van de grond en de diepte van je aardingspen.
De meetwaarden geven ook aan of je extra maatregelen nodig hebt:
- 0-30 Ω: Je aarding voldoet aan alle eisen
- 31-100 Ω: Extra aardingspennen plaatsen is nodig
- 100 Ω: Je hebt een nieuw aardingssysteem nodig
Verstuur je aanvraag en wij brengen je in contact met geschikte elektriciens
Een professionele installatie van je aarding begint met het vergelijken van verschillende offertes. Via ons handige formulier kom je snel in contact met erkende elektriciens in je buurt.
Deze professionals beschikken over de juiste meetapparatuur om je aardingsweerstand nauwkeurig te bepalen. Ze controleren ook of je systeem aan alle normen voldoet en geven advies over mogelijke verbeteringen.