Mazouttank lekt: sanering, bodemverontreiniging en Promaz-fonds

Een mazouttank die lekt kan enorme gevolgen hebben voor je woning, maar ook voor het milieu. Het is dus van niet te onderschatten belang om zo’n lek tijdig te ontdekken en te dichten. We vertellen je in dit artikel hoe je een lek ontdekt, welke stappen je moet nemen voor de sanering én hoe de regelgeving rond het Promaz-fonds is veranderd vanaf februari 2025.

Hoe weet je of je mazouttank lekt?

Een lek in je mazouttank manifesteert zich op verschillende manieren. Dit zijn de belangrijkste tekenen:

• Een sterke mazoutgeur. Mazout heeft een sterke, doordringende geur. Hij wordt meestal omschreven als olie- en ietwat zwavelachtig. De geur is enigszins vergelijkbaar met die van diesel en kan tamelijk indringend zijn, vooral in gesloten ruimtes.
• Olievlekken. Eventuele olievlekken zijn, in het geval van een lek in de mazouttank, te zien op de vloer en/of rondom de tank.
• Een onverklaarbaar hoog mazoutverbruik. Een hoog mazoutverbruik houdt in dat je meer stookolie verbruikt dan gebruikelijk. We spreken doorgaans van hoog wanneer dit boven de 2.500 liter per jaar uitkomt, hoewel dit wel afhankelijk is van factoren als de grootte van je huis, de manier waarop je woning is geïsoleerd en het aantal bewoners. Je tank loopt sneller leeg dan verwacht, zonder aantoonbare reden. Dat kan betekenen dat er olie wegsijpelt in de bodem of vloer.
• Schommelingen in de mazoutmeter. Het peil van je mazouttank daalt, terwijl je geen verwarming hebt gebruikt of brandstof hebt afgenomen. Dit is opnieuw een indicatie van een lek, hoewel er uiteraard ook iets anders aan de hand kan zijn.
• Bodemverontreiniging. Bodemverontreiniging is te herkennen aan een verkleuring van de aarde of dode planten rondom de tank, mocht jouw exemplaar buiten staan.
• Condens- en roestvorming. Dit kan optreden bij een stalen mazouttank.

Lekdetectiesysteem

Er zijn nogal wat manieren om te ontdekken of er écht een lek is. Veel om in de gaten te houden, tenzij je gebruikmaakt van een zogenoemd lekdetectiesysteem.

Een lekdetectie is een apparaat of technologie die helpt om lekken in je mazouttank vroegtijdig op te sporen. Dit kan ernstige verdere schade aan de bodem, toekomstige extra lekkages en hogere saneringskosten voorkomen.

Dit soort systemen komen voor in verschillende soorten en maten.

• Een vacuüm systeem is hier een voorbeeld van: een variant die onderdruk in de ruimte tussen de binnen- en de buitenwand van je dubbele mazouttank creëert. Deze druk daalt bij een lek, waarna er een automatisch alarm wordt geactiveerd.
• Nieuwere mazouttanks beschikken over elektronische sensoren. Deze hebben vocht- of oliesensoren rondom de tank. Deze kunnen lekkende mazout detecteren en geven vervolgens eveneens een alarm af.

Beide systemen helpen om problemen vroegtijdig te signaleren en zijn dus sterk aan te bevelen. Bij sommige installaties, bijvoorbeeld exemplaren op de werkvloer, is dit zelfs wettelijk verplicht.

Wat moet je doen bij een lekkende mazouttank?

Een lek in je mazouttank detecteren is nooit leuk. Zo’n lek moet echter wel verholpen worden om meer problemen te vermijden. Dit doe je aan de hand van het volgende stappenplan:

1. Schakel een erkende stookoliespecialist in

De eerste stap bij het vermoeden van een lek? Het inschakelen van een erkende technici.

Zo’n specialist is namelijk in staat om de situatie correct in te schatten. Hij of zij kan indien nodig maatregelen treffen. Een mazoutinstallatie zelf verwijderen, onderhouden of saneren is bij wet verboden.

2. Bovengrondse of ondergrondse tank buiten werking stellen

De mazoutinstallatie vervangen mag niet. In plaats daarvan wordt de mazouttank buiten werking gesteld. Dit houdt in dat de tank niet langer wordt gebruikt en veilig geneutraliseerd of verwijderd wordt. Daarmee worden toekomstige problemen vermeden.

Hoe het buiten werking stellen van een tank precies in z’n werking gaat? Dat hangt af van het type tank waarmee je te maken hebt: 

• Een bovengrondse tank staat meestal in een kelder, een tuin of een garage. Dat maakt het wat makkelijker om hem buiten werking te stellen. Dit is meestal een kwestie van leegpompen, reinigen en verwijderen.
• Een ondergrondse mazouttank buiten werking stellen is ingewikkelder. Dit komt doordat er hierbij een kans op bodemverontreiniging bestaat.

Net zoals bij een bovengrondse tank begint dit proces met het leegpompen en reinigen van de tank. Een erkend deskundige moet vervolgens controleren of de bodem al dan niet is vervuild. Dat gebeurt met behulp van bodemstalen.

De tank wordt vervolgens uitgegraven en afgevoerd. Kan de tank in kwestie niet worden verwijderd? Dan kiezen technici ervoor om de mazouttank te neutraliseren. Dit gebeurt doorgaans door hem met een onbrandbaar materiaal, zoals zand of schuim, te vullen.

3. Mazouttanksanering

We noemden het net al even: de bodem. Wanneer deze niet is vervuild, volstaat het buiten werking stellen van de tank. Is dit wél het geval? Dan moet er ook sanering plaatsvinden. Dit is, in tegenstelling tot het buiten werking stellen, een herstelmaatregel om ernstige milieuschade te beperken.

Zo’n sanering begint met een bodemonderzoek om de ernst en hoeveelheid van de vervuiling vast te stellen. Het is vervolgens de bedoeling om de vervuilde grond – en in sommige gevallen het vervuilde grondwater – te verwijderen. Het kan zijn dat hiervoor een chemische of een biologische behandeling nodig is.

Verschillende controlemetingen moeten vervolgens garanderen dat de bodem ook daadwerkelijke schoon is.

4. Bodemverontreiniging (OVAM)

Een belangrijk onderdeel van de sanering van een mazouttank is het melden van de bodemverontreiniging. Dit is in Vlaanderen verplicht en dient te gebeuren bij OVAM. Een erkend bodemsaneringsdeskundige kan dan een saneringsplan opstellen indien nodig.

Zo’n plan bestaat dan bijvoorbeeld uit de hierboven genoemde onderdelen.

5. Officiële attesten

Is de tank correct verwijderd of geneutraliseerd? En is er geen sprake (meer) van bodemverontreiniging? Dat ontvang je een officieel attest. Dat is belangrijk, want hier kan naar gevraagd worden wanneer je jouw huis wilt verkopen.

Het Promaz-fonds kwam tussen bij bodemsanering

Het Promaz-fonds is opgericht om eigenaars van lekkende mazouttanks financieel te ondersteunenin het geval van bodemsanering. Dat is niet onbelangrijk, want onverwachte mazoutlekken kunnen behoorlijk prijzig worden. Particulieren, maar ook bedrijven, kunnen aardig in de problemen komen wanneer ze deze kosten niet verwachten.

Eigenaren van een mazouttank konden zodoende een aanvraag indienen bij Promaz om een deel van de kosten terug te krijgen. Dit zorgde ervoor dat ze niet volledig hoefden op te draaien voor alle procedures die komen kijken bij een bodemverontreiniging.

Maar de regels zijn op 1 maart 2025 ingrijpend gewijzigd. Het Promaz-fonds neemt geen nieuwe aanvragen meer aan. Dit houdt in dat je zelf verantwoordelijk bent voor alle saneringskosten.

Deze maatregel moet particulieren en ondernemers aansporen om preventief actie te ondernemen. Ze willen dat oude tanks tijdig buiten gebruik worden gesteld óf alvast gecontroleerd worden op eventuele lekken.

Ook interessant voor jou

We willen tot slot nog een aantal veelgestelde vragen voor je beantwoorden. 

Mazouttank veilig laten saneren? Vind hier de geschikte stookoliespecialisten in je buurt

Het inschakelen van een stookoliespecialist is de allereerste stap die je moet nemen wanneer je een lek vermoedt – of wanneer je zeker weet dat er daadwerkelijk kan worden gesproken van een lek. Alleen een specialist is in staat om de situatie juist in te schatten. Hij of zij kan dan maatregelen treffen, mocht dat nodig zijn.

Heb je een lekkende stookolietank? Of wil je jouw installatie, misschien wel in het kader van de wijziging binnen het Promaz-fonds, preventief laten controleren? Schakel dan hier een erkende stookoliespecialist in en voorkom schade en hoge kosten. Vergelijk alle offertes en vind zo het beste voorstel.