De wetgeving en regels rond asbest verwijderen in België

Asbest werd in het verleden veel gebruikt in de bouwsector, maar door de jaren heen is gebleken dat blootstelling aan asbest ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Om de gezondheid van de bevolking te beschermen geldt er in België een strikte wetgeving rond het beheren en verwijderen van asbest. In dit artikel bekijken we eerste de federale wetgeving rond asbest verwijderen in België en daarna de regelgeving op gewestelijk niveau.

Federale wetgeving rond asbest verwijderen in België

In België is de wetgeving met betrekking tot asbestverwijdering een gedeelde bevoegdheid tussen de federale overheid en de gewesten. Op federaal niveau zijn er verschillende regels vastgesteld met betrekking tot de bescherming van werknemers tegen de risico’s van asbest op de werkvloer.

Deze regels zijn te vinden in het Koninklijk Besluit van 16 maart 2006 betreffende de bescherming van werknemers tegen de risico’s van blootstelling aan asbest op het werk. Het besluit stelt eisen aan werkgevers met betrekking tot risicobeoordeling, preventiemaatregelen, opleiding van werknemers en medische opvolging.

Sinds wanneer is asbest bij wet verboden in België?

In België is het gebruik van asbest al lange tijd verboden. Het verbod op de productie, het in de handel brengen en het hergebruik van asbest dateert uit 1998. Dit betekent dat het sindsdien niet meer is toegestaan om nieuwe materialen te produceren of te verhandelen die asbest bevatten.

Is het verplicht om asbest te verwijderen?

Het verwijderen van asbest is niet altijd verplicht. In België geldt de regel dat asbest alleen verwijderd moet worden als er een reëel risico op blootstelling aan asbestvezels bestaat. Dit kan het geval zijn wanneer asbesthoudende materialen beschadigd, verweerd of niet goed onderhouden zijn. In dergelijke situaties is het belangrijk om actie te ondernemen en de asbest te laten verwijderen door een erkend asbestverwijderingsbedrijf.

Wat is absoluut verboden?

Er zijn enkele specifieke toepassingen van asbest die absoluut verboden zijn in België. Het gaat onder andere om de productie en verkoop van asbestproducten, evenals het gebruik van asbest in thermische isolatiematerialen en spuitasbest. Daarnaast is het verboden om asbest te gebruiken bij de fabricage van textielproducten en filters voor de behandeling van drinkwater.

Zonnepanelen op asbestdak

Een specifiek onderwerp met betrekking tot asbestverwijdering is de aanwezigheid van zonnepanelen op een asbestdak. In sommige gevallen kan het plaatsen van zonnepanelen op een asbestdak de verwijdering van het asbest bemoeilijken. Het is belangrijk om in dergelijke gevallen een erkend asbestverwijderingsbedrijf in te schakelen dat gespecialiseerd is in het veilig verwijderen van asbestdaken met behoud van de zonnepanelen. Dit zorgt voor de veiligheid van de werknemers en minimaliseert het risico op blootstelling aan asbestvezels.

Verborgen asbest

Sommige toepassingen met asbestcement zijn makkelijk te herkennen, maar andere zijn veel minder herkenbaar. Dergelijke ingesloten asbest komt vaak pas naar boven bij renovatie- of sloopwerken. Daarom is het sinds 2022 verplicht dat er bij de verkoop van een woning een asbestattest is. Zo is de koper op de hoogte van de aanwezige asbest.

Asbest ontdekken in een huis dat voor 1 november 2022 verkocht werd, is een onaangename verrassing. Je zou de aanwezigheid van asbest als een verborgen gebrek kunnen zien. Zo zou je de kosten van de verwijdering op de vorige eigenaar kunnen verhalen. Je moet dan wel kunnen bewijzen dat de verkoper op de hoogte was van de asbest, wat niet altijd eenvoudig is.

Wetgeving in Vlaanderen

In Vlaanderen zijn er specifieke regels en wetgeving met betrekking tot het verwijderen van asbest.

Actieplan Asbestafbouw 2040

Het Vlaams Gewest heeft het Actieplan Asbestafbouw 2040 opgesteld, dat tot doel heeft om tegen 2040 alle risicovolle asbesttoepassingen uit Vlaamse gebouwen te verwijderen. Dit zou Vlaanderen asbestveilig maken. Concreet wil het dit doel bereiken via de volgende tussenstappen:

• 2022: Verplicht asbestattest bij verkoop (zie hieronder)
• 2032: Asbestattest verplicht voor alle gebouwen in Vlaanderen die voor 2001 gebouwd zijn
• 2034: Alle asbesttoepassingen met een hoog risico, zoals asbestcement (golfplaten, asbestleien, …) en niet-hechtgebonden asbest, moeten verwijderd zijn
• 2040: Alle andere asbesttoepassingen in slechte staat moeten verwijderd zijn

Asbestattest sinds 2022

Het asbestattest is een document dat sinds 2022 verplicht is bij de verkoop van een gebouw dat voor 2001 werd gebouwd in Vlaanderen. Het attest geeft informatie over de aanwezigheid van asbest in het gebouw en eventuele maatregelen die moeten worden genomen.

Om het asbestcertificaat te verkrijgen, moeten eigenaars een gecertificeerde asbestdeskundige inschakelen die een niet-destructieve inventaris van het pand zal uitvoeren.

Blijkt uit het onderzoek dat er asbest aanwezig is in het gebouw, dan verplicht dit niet tot onmiddellijke verwijdering. Het asbestattest dient vooral als middel om het bewustzijn rond de potentiële risico’s van asbest te verhogen.

Gebouwen met een oppervlakte kleiner dan 20 m² kunnen worden vrijgesteld. Is de gecombineerde oppervlakte 20 m² of meer of maakt het pand deel uit van een groter architecturaal geheel, dan is het asbestattest wel verplicht.

Premie of subsidie?

Om de verwijdering van asbest te stimuleren, biedt de Vlaamse overheid verschillende premies en steunmaatregelen aan. Zo zijn er premies beschikbaar voor particulieren, bedrijven en lokale overheden die asbest willen verwijderen.

Wetgeving in Brussel

Ook in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zijn er regels en wetgeving met betrekking tot asbestverwijdering.

Wanneer verplicht?

Als de asbesthoudende materialen onbeschadigd zijn, is het veiliger om ze onaangeroerd te laten volgens het Brussels Gewest. Asbest verwijderen is wel verplicht indien de asbesthoudende materialen ‘aangeroerd’ worden:

• Bij gedeeltelijke of volledige afbraak (van een gebouw)
• Wanneer het asbesthoudend materiaal niet intact gehouden kan worden

Vergunning

Als de te verwijderen asbest in slechte staat verkeert of als het om grote oppervlaktes gaat, dan is een aangifte of milieuvergunning verplicht. Afhankelijk van de oppervlakte, het soort asbest en hoe de asbest verwerkt wordt, bepaalt de Brusselse overheid of aangifte volstaat of een vergunning noodzakelijk is.

Asbestinventaris

Vooraleer je een aangifte of vergunningsaanvraag kunt doen, moet je eerst een asbestinventaris laten opstellen. Een asbestinventarisatie is ook verplicht bij de afbraak of renovatie van een gebouw van meer dan 500 m² oppervlakte.

De asbestinventaris is niet verplicht bij gebouwen met een bouwvergunning die na 30 september 1998 geleverd is, aangezien het gebruik van asbest in bouwmaterialen vanaf toen verboden is.

Wetgeving in Wallonië

In Wallonië moet asbest worden verwijderd voordat een woning wordt afgebroken. Het is ook verplicht om een sloopopvolgingsplan te hebben. Afhankelijk van het soort materiaal en de staat van de asbest kan een vergunning nodig zijn.

Wat werkgevers betreft volgt Wallonië de federale wetgeving van België rond asbest verwijderen. Werkgevers zijn sinds 1995 verplicht om een asbestinventaris bij te houden van alle asbesthoudende materialen in gebouwen en werkplekken.

Asbestverwijdering offertes van erkende asbestverwijderaars

Wens je meer uitleg over wetgeving rond asbest verwijderen? Ben je op zoek naar een asbestverwijderaar? Of wil je een asbestattest laten opstellen? Vul ons formulier in en wij gaan op zoek naar asbestexperts uit jouw buurt.

Veelgestelde vragen

Tegen welk jaar moet asbest verwijderd zijn?

De Vlaamse overheid heeft zichzelf de doelstelling gezet dat alle asbesttoepassingen in slechte staat tegen 2040 verwijderd zijn uit alle gebouwen die voor 2001 gebouwd werden.

Asbestexperts raden echter aan om niet zo lang te wachten. Beschadigde, verweerde of niet goed onderhouden asbesthoudende materialen vormen een potentieel gevaar voor de gezondheid. Het is raadzaam om een erkend asbestverwijderingsbedrijf in te schakelen om de asbest op een veilige en professionele manier te laten verwijderen.

Wie mag asbest verwijderen in België?

In België mag je in principe zelf asbest verwijderen, maar er wordt aangeraden om asbesthoudende materialen te laten verwijderen door een erkend asbestverwijderingsbedrijf. Deze bedrijven beschikken over de juiste kennis, ervaring en apparatuur om asbest op een veilige en verantwoorde manier te verwijderen. Zelf asbest verwijderen houdt gezondheidsrisico’s in, gezien de schadelijke gevolgen van ingeademde asbestvezels.

Mag je asbest verwijderen zonder melding?

De regelgeving rond de melding van asbestverwijdering verschilt voor particulieren en werkgevers. Particulieren mogen niet-aantastbaar asbest (asbest dat in goede staat is en kan worden verwijderd zonder het te breken) verwijderen zonder formele melding of opleiding. Bij het verwijderen moeten wel bepaalde veiligheidsmaatregelen in acht worden genomen.

Voor werkgevers gelden strengere regels als het gaat om asbestverwijdering op de werkplek. Werkgevers zijn verplicht een inventarisatie te maken van de asbesthoudende materialen en een beheersprogramma op te stellen om het risico van blootstelling voor werknemers te minimaliseren. Daarnaast moeten werknemers die betrokken zijn bij asbestverwijdering een 8-urige asbestverwijderingscursus volgen en moet de arbeidsinspectie op de hoogte worden gesteld voordat met het verwijderingsproces wordt begonnen.