Asbest gevaren: hoe schadelijk zijn asbestvezels voor de gezondheid? Hoe blootstelling vermijden? 

Als je asbestvezels frequent en langdurig inademt, kan je op lange termijn gezondheidsklachten ontwikkelen. In dit artikel gaan we dieper in op de gevaren van asbest. We bespreken hoe schadelijk asbestvezels echt zijn, hoe je blootstelling kunt vermijden en welke ziektes het precies kan veroorzaken. Wil je asbesthoudende toepassingen op een veilige manier uit je huis laten verwijderen? Vul ons formulier in voor gratis offertes op maat van professionals.

Wanneer is asbest schadelijk? 

Asbest is alleen gevaarlijk als je de vezels inademt. Hoeveel schade ze precies veroorzaken, hangt af van twee factoren:

1. De hoeveelheid vezels. Hoe meer asbestvezels je inademt, hoe groter de kans op gezondheidsklachten.
2. De duur van de blootstelling. Langdurige blootstelling, zelfs al is het een kleine hoeveelheid asbest, is slechter dan een kortstondige blootstelling aan veel asbestvezels.

Daarom is het belangrijk om elke vorm van blootstelling te voorkomen.

Is hechtgebonden asbest gevaarlijk? 

Het onderscheid tussen hechtgebonden en losgebonden asbest is cruciaal voor de beoordeling van de gevaren.

Hechtgebonden asbest bevat vezels die stevig vastzitten in een bindmiddel zoals cement. Zolang het materiaal intact blijft, is deze soort asbest minder risicovol. Wanneer het bindmiddeld beschadigd of versleten is, loop je een groter gevaar.

Is losgebonden asbest gevaarlijk? 

Losgebonden asbest bevat heel kleine vezeltjes die niet stevig vastzitten, waardoor ze zich makkelijk in de lucht kunnen verspreiden. Ze zijn bijzonder gevaarlijk bij inademing.

Niet-hechtgebonden asbest kan voorkomen in materialen zoals spuitplafonds, koorden en isolatie. Daarom is het in de wetgeving vastgelegd om deze toepassingen weg te laten halen door erkende asbestverwijderaars.

Wie loopt er risico? 

De meesten onder ons lopen vandaag de dag een zeer klein risico op asbestziekten. De strenge regelgeving in België heeft de kans op significante blootstelling op het werk drastisch verminderd.

Klein risico 

We komen allemaal in aanraking met asbestvezels. Meestal is dit geen reden tot paniek. Een normale blootstelling via de buitenlucht is erg laag.

Groot gevaar 

Langdurige en intensieve blootstelling aan asbestvezels is wel een groot risico. De volgende groepen lopen een verhoogd risico:

• Mensen die in het verleden met asbest hebben gewerkt. Denk aan bouwvakkers, slopers en isolatiespecialisten.
• Mensen die wonen in of in de buurt van gebouwen met asbest. Vooral oudere huizen gebouwd vóór 1994 kunnen asbest bevatten.
• Huishoudelijke contacten van mensen die met asbest hebben gewerkt. Asbestvezels kunnen op de kleding en huid zitten en zo in huis geraken.

Mogelijke ziektes door blootstelling aan asbestvezels 

Asbestblootstelling kan tot diverse ziektes leiden die elk hun eigen ernst en risicoprofiel hebben. We geven hieronder een overzicht met de meest voorkomende aandoeningen.

1. Pleurale plaques (verdikkingen buitenste borstvlies)

Pleurale plaques wordt gekenmerkt door goedaardige verdikkingen van het buitenste borstvlies. Ze ontstaan na een matige blootstelling, vaak pas jaren later.

Deze ziekte veroorzaakt vrijwel geen klachten. Bovendien loop je geen verhoogd risico op andere asbestziekten. Pleurale plaques wordt vaak toevallig ontdekt bij longfoto’s voor andere aandoeningen. Deze asbestziekte komt vaker voor bij beroepsmatige blootstelling. 

2. Asbestose 

Asbestose is een aandoening van het longweefsel met bindweefselvorming in de longblaasjes. In het beginstadium ervaren patiënten weinig klachten. Later kunnen er wel ernstige ademhalingsproblemen optreden. Gelukkig vereist asbestose een zware blootstelling die vandaag zeldzaam is. 

3. Diffuse pleuraverdikkingen

Diffuse pleuraverdikkingen zijn verdikkingen van het binnenste borstvlies dat de longen bedekt. Deze ziekte kan kortademigheid veroorzaken, vooral bij bilaterale aandoening.

De verdikkingen kunnen mogelijk ook andere oorzaken hebben dan asbest. De vereiste blootstelling is vergelijkbaar met pleurale plaques.

4. Asbestpleuritis

Asbestpleuritis is een voorbijgaande ontsteking van de borstvliezen met vochtophoping. Deze diagnose stellen dokters pas nadat andere oorzaken uitgesloten zijn. Asbestpleuritis kan tot diffuse pleuraverdikkingen leiden en ontstaat door een matige asbestblootstelling.

5. Mesothelioom (asbestkanker van het borst- of buikvlies) 

De meest gevreesde asbestziekte is kanker van het borst- of buikvlies.

Van mesothelioom kan je niet genezen. Het is gelukkig een zeldzame aandoening die vooral bij mensen met een grote asbestblootstelling (meestal beroepsmatig) voorkomt. Er is een lange incubatietijd (tientallen jaren) tussen de blootstelling en de ziekte.

Mesothelioom kan ook bij niet-beroepsmatig blootgestelde personen voorkomen (bijvoorbeeld gezinsleden). Sommige gevallen komen nu nog aan het licht door de lange incubatietijd.

6. Longkanker

Longkanker komt 30 keer vaker voor dan mesothelioom. Je verhoogt het risico op deze kanker door blootstelling aan bepaalde andere stoffen (met name sigarettenrook). Daarom is het de belangrijkste oorzaak van longkanker: rokers hebben 23 keer meer kans dan niet-rokers.

De inademing van asbestvezels verhoogt het risico ook, maar in mindere mate. De blootstelling komt overeen met 10 jaar werken in omgeving met asbestvezels in de lucht. Zulke omstandigheden kwamen vroeger voor in het werkmilieu, maar zijn nu erg zeldzaam.

7. Larynxkanker (kanker van het strottenhoofd) 

Kanker van het strottenhoofd komt iets vaker voor bij mensen met asbestblootstelling. Andere oorzaken, zoals roken en alcoholgebruik, spelen grotere rol. 

8. Eierstokkanker  

Eierstokkanker is een relatief zeldzame aandoening door asbest, met zo’n 700 gevallen per jaar in België. De gemiddelde leeftijd bij diagnose is 65 jaar. Een 10 jaar durende blootstelling aan asbestvezels (voltijds) is vereist voor de erkenning als asbestziekte. 

Hoe raak je blootgesteld aan asbestvezels?  

Je kunt zowel bewust als onbewust blootgesteld worden aan de gevaren van asbest.

1. Onbewuste blootstelling

Soms komen mensen onbedoeld in contact met asbest. Bijvoorbeeld wanneer werknemers oude ramen vervangen die vastzaten met asbesthoudende kit. Vaak voeren ze deze klus uit zonder bescherming of enige kennis van de risico’s.

Mensen die dagelijks in gebouwen verblijven zoals kantoren, ziekenhuizen of scholen, kunnen ook onbewust in contact komen met asbest. Zeker als oude bouwmaterialen met asbest beschadigd raken, kunnen de vezels in de lucht blijven hangen.

In sommige gebieden zijn er nog oude daken met asbesthoudende golfplaten. Vooral bij droog weer en een licht briesje kunnen onzichtbare vezels in de lucht beginnen zweven, wat vevrolgens een risico vormt voor mensen die in de buurt wandelen of fietsen.

Brand 

Soms adem je per ongeluk meer asbest in, bijvoorbeeld door een brand in de buurt waardoor asbestvezels vrijkomen.

Maak je geen zorgen. De totale hoeveelheid asbestvezels die je in je leven inademt, neemt door zo’n kortstondige blootstelling nauwelijks toe. De kans op gezondheidsproblemen, zoals asbestziekten, stijgt hierdoor niet of nauwelijks.

2. Bewuste blootstelling

Mensen kunnen tijdens hun werk of hobby’s bewust aan asbestvezels blootgesteld worden. Enkele voorbeelden:

• Asbestsaneerders. Deze professionals komen dagelijks in contact met asbestvezels. Ze beperken de gevaren van dit materiaal aanzienlijk door beschermingskledij (denk aan afspoelbare schoenen, mondmaskers, handschoenen…) te dragen en de werken op een correcte manier uit te voeren.
• Aannemers en slopers. Deze professionals krijgen normaal een basisopleiding asbest en beschikken over een up-to-date asbestinventaris. Zo weten ze waar en met welke asbesthoudende materialen ze tijdens hun werkzaamheden in aanraking kunnen komen.

Asbest ingeademd in huis: wat nu? 

Als je absest hebt ingeademd, kan je een paar maatregelen nemen:

• Zoek een dokter op. Ook als je geen symptomen hebt, is het slim om een dokter te raadplegen voor een gezondheidscontrole.
• Laat een asbestinventaris maken. Zo weet je 100% zeker of er asbest in je huis zit en waar het zich precies bevindt.
• Voer luchtmetingen uit. Zo kun je zien of er asbestvezels in (de omgeving van) je huis zweven.
• Neem voorzorgsmaatregelen. Bescherm jezelf en je gezin tegen de gevaren van asbest door asbestafval te laten verwijderen, de vezels op te ruimen en een luchtreiniger te gebruiken.

Asbest herkennen en jezelf vervolgens beschermen 

Als je asbestvezels zo weinig mogelijk wil inademen, is het belangrijk dat je asbest herkent en dat je jezelf zo goed mogelijk beschermt tegen de gevaren ervan.

Asbest herkennen

• Locatie. Asbest werd tot 1993 veel gebruikt in de bouw. Je vindt het dus vooral in oudere gebouwen. Denk aan toepassingen zoals daken, gevels, schoorstenen, leidingisolatie, vinyltegels en plafondplaten.
• Uiterlijk: Asbest kan hard (hechtgebonden) of zacht (niet hechtgebonden) zijn. Hard asbest heeft vaak een wafel- of honingraatstructuur zoals in golfplaten, cementplaten en dakleien. Zacht asbest is meestal vezelachtig en kan voorkomen in spuitplafonds, isolatiematerialen en pakkingen. De asbestvezels zijn meestal lichtgrijs, maar kunnen ook wit, blauw of bruin zijn.

Jezelf beschermen

Je kunt enkele preventieve maatregelen om de blootstelling aan asbest te beperken:

Voorkom contact:

• Raak asbest nooit met blote handen aan.
• Als je asbest vermoedt, manipuleer het dan niet.
• Schakel een erkende asbestdeskundige in voor inspectie en verwijdering.

Beperk stof:

• Laat asbest alleen verwijderen door een gecertificeerd bedrijf.
• Zorg dat zij de juiste maatregelen nemen om stof te beperken.

Ook interessant voor jou:  

Wil je asbest veilig laten verwijderen? Verstuur je aanvraag en kom in contact met erkende asbestverwijderaars 

Asbestverwijdering is een belangrijke investering. Daarom bieden we je de mogelijkheid om gratis en vrijblijvend offertes aan te vragen van erkende asbestverwijderaars in jouw regio. Maak hiervan gebruik en vul onderstaand formulier in. Zo kan je eenvoudig meerdere tarieven en adviezen vergelijken en de beste optie vinden voor jouw situatie.

A