Niet-hechtgebonden asbest herkennen: hoe ziet het eruit? In welke toepassingen komt het voor?

Asbestvezels kunnen zowel hechtgebonden als losgebonden voorkomen. In dit artikel gaan we dieper in op niet-hechtgebonden asbest en hoe je het kunt herkennen. We bespreken alle karakterisitieke kenmerken en geven een overzicht van de toepassingen waarin nog losgebonden asbestvezels kunnen zitten. De verwijdering van niet-hechtgebonden asbest laat je best aan een erkend asbestverwijderingsbedrijf over. Als je ons offerteformulier invult, brengen wij je zo snel mogelijk in contact met ervaren asbestverwijderaars.

Wat is niet-hechtgebonden asbest? 

Allereerst is het goed om te weten dat asbest een verzamelnaam is voor zes verschillende mineralen die uit kleine asbestvezels bestaan. Deze fijne vezels kun je op basis van hun structuur indelen in twee groepen: niet-hechtgebonden en hechtgebonden asbest. 

Niet-hechtgebonden asbest is, zoals het woord ook al zegt, asbest waarbij de vezels niet of nauwelijks gebonden zijn aan het dragermateriaal. Vaak is er weinig bindmiddel of een zwak bindmiddel gebruikt. Hierdoor kunnen de asbestvezels gemakkelijk in de lucht vrijkomen en is de kans groot dat je ze inademt. Dat maakt het gezondheidsrisico bij niet-hechtgebonden asbest zeer hoog.

Daarom is het belangrijk dat dit type asbest zo snel mogelijk verwijderd wordt. Het is verplicht om het door gespecialiseerde asbestverwijderaars weg te laten halen: de kans is te groot dat de asbestvezels vrijkomen.

Niet-hechtgebonden asbest versus vastgebonden asbest 

Bij vastgebonden of hechtgebonden asbest is het daarentegen niet altijd noodzakelijk dat het asbesthoudende materiaal wordt verwijderd. De asbestvezels zitten in dit geval stevig verankerd in het dragermateriaal en komen niet snel los, wat het gezondheidsrisico aanzienlijk kleiner maakt. Hechtgebonden asbest in goede staat mag je in principe laten liggen.

Wanneer je niet secuur met vast asbest omgaat en het raakt beschadigd, dan komen de asbestvezels toch vrij en is er opnieuw een verhoogd gezondheidsrisico. Je kunt deze materialen dus beter niet breken, schuren, slijpen of boren. De bekendste toepassingen waarin je vastgebonden asbest terugvindt, zijn asbestcemente golfplaten en vlakke wandplaten. 

Wat is semi-hechtgebonden asbest? 

Semi-hechtgebonden asbest is asbest dat hechtgebonden is, maar in een erg slechte staat verkeert. Wanneer de asbesthoudende materialen door slijtage fragiel en breekbaar zijn, kunnen de asbestvezels makkelijk loskomen.

Enkele soorten losgebonden asbestvezels op een rij [Voorbeelden]

We bespreken hier een aantal toepassingen waarin niet-hechtgebonden asbestvezels voorkwamen. Zo kan je ze tijdig herkennen en de nodige veiligheidsmaatregelen nemen.

1. Leidingisolatie 

Tot de jaren 80 werd asbest vaak verwerkt in pleisterwerk. Zo diende het ook als isolatiemateriaal. Asbest kon namelijk niet alleen goed isoleren, maar was ook erg goedkoop. Omdat het materiaal de warmte goed kon vasthouden, kwam het vaak rond verwarmingsleidingen voor.

Je ziet dit voornamelijk terugkomen in kelders van oude huizen. Je kunt dit type niet-hechtgebonden asbest herkennen aan de brokkelige structuur en het witte, jute doek waarmee de verwarmingsleiding omwikkeld is. 

2. Afdichtingskoord

Asbestkoord is een andere toepassing die tot de jaren 80 veelvuldig gebruikt werd. Met dit afdichtmiddel waren gasafvoeren, schoorstenen, leidingdoorvoeren, kachelruitjes en –deurtjes stevig afgedicht. Daarnaast kwam asbestkoord voor in dilatatievoegen, als pakkingkoord, pijpisolatie en sponningen.

Dit koord is wit tot grijs van kleur en valt met zijn pluizige structuur zeer gemakkelijk uit elkaar. Asbestkoord bevat meer dan 60% chrysotiel (witte asbest). In de meeste gevallen is deze toepassing al vervangen door asbestvrij materiaal.

3. Picalplaat (platen voor onderdaken)   

Picalplaten kwamen een langere periode voor (tot 1998), maar waren wel minder frequent in gebruik. Deze platen dienden vooral als onderdakplaten en muurplaten van een zolderruimte of schouw. Soms werden ze gebruikt om een plafond te verlagen of te egaliseren.

Daarnaast was het in verwarmingsketels een uitstekende brandwerende plaat. Ze zijn wederom vaak wit of grijs van kleur, maar komen ook in ander kleuren voor. Asbesthoudende pcalplaten hebben een vezelachtige, kartonachtige structuur en zijn aan de achterkant gewafeld. 

4. Asbestvilt of -karton 

Asbestvilt of asbestkarton kwam tot 1993 voor als onderlaag van vinylvloerbedekkingen. Dit asbestvilt kan je nog onder vinyltegels in keukens, op trappen en in sommige soorten vinylzeil terugvinden.

Deze vorm van niet-hechtgebonden asbest is te herkennen aan de lichtgrijze tot lichtbeige of lichtgroene kleur en aan het feit dat het niet glimt. Verder lijkt de structuur op karton, vandaar ook de naam ‘asbestkarton’.

Een tegel met asbestvilt breekt gemakkelijk als je het probeert te buigen. Asbestkarton komt in veel verschijningsvormen voor en is daarom vrij moeilijk te herkennen.

5. Spuitasbest 

Vóór 1978 gebruikten specialisten regelmatig spuitasbest als isolatie of om gebouwen en schepen brandveilig te maken. Er is weinig bindmiddel aan toegevoegd. Daarom is het erg kwetsbaar en laat het gemakkelijk een grote hoeveelheid asbestvezels vrij. Laat het professioneel verwijderen.

Spuitasbest is vaak blauw asbest, maar ook bruin asbest kan erin voorkomen.

6. Brandwerend board/plaat

Brandwerend board kwam voor in garages, rondom cv-ketels, stoppenkasten, plafonds en in de structuur van trappen. Je kunt deze vlakke platen herkennen aan de lichtbruine tot gele kleur en de zachte structuur.

Hoe herken je niet-hechtgebonden asbest in huis? 

Vermoed je enkele asbesthoudende toepassingen in je woning of gebouw? Eigenlijk is het niet mogelijk om de kleine asbestvezels met het blote oog waar te nemen. Enkel met een microscoop of gespecialiseerde elektronische apparatuur kan je ze effectief zien. Er bestaan wel enkele andere herkenningstechnieken die je uitsluitsel kunnen bieden.

1. De structuur

Niet-hechtgebonden asbest kan je herkennen aan de vezelachtige structuur. De samenstelling doet aan karton denken. Een andere naam voor niet-hechtgebonden asbest is zacht asbest: de structuur is inderdaad vaak bros en zacht.

2. De brandbaarheid testen

De kleine vezels in de mineralen van asbest zijn niet brandbaar, wat betekent dat ze intact zullen blijven als je er met een aansteker bijkomt. Omdat deze methode met een aansteker erg gevaarlijk is, is het ten zeerste afgeraden om zo de aanwezigheid van asbest te testen.

3. Het bouwjaar

Als je te maken hebt met een pand dat tussen 1945 en 1998 gebouwd is, is de kans op asbest relatief groot. Vanaf 1998 kwam er in België een algemeen verbod op de productie, verhandeling en hergebruik van asbest. Pas in 2001 kwam er een totaalverbod.

Met andere woorden: tot die tijd mochten specialisten asbesthoudende materialen gebruiken.

4. De kleur en geur

Aangezien asbest in andere materialen verwerkt zit, is het lastig om het aan de kleur te herkennen. Er bestaat zowel blauw, bruin, wit als grijs asbest. Bovendien kan het een andere kleur hebben door het materiaal waarin de asbestvezels verwerkt zit. Daarom is het niet verstandig om kleur als leidraad te nemen bij het identificatieproces.

Er is bovendien geen sprake van een specifieke geur van asbest.

Let op verborgen asbestplekjes 

Asbest kan ook op bepaalde plaatsen aanwezig zijn waar je niet zo snel aan denkt. Het materiaal was populair en goedkoop. Daarom waren mensen innovatief met het gebruik ervan. Ga voorzichtig om met materialen die vóór 1998 al in je huis aanwezig waren.

Een aantal voorbeelden van verborgen asbestplekken zijn kippenhokken, zelfgemaakte afvoeren, tuinboorden, afdekking van putjes…

Mag je losse asbest zelf verwijderen? 

Bij losgebonden asbest is het gevaar op inademing van de vezels zo groot, dat je de asbestverwijdering niet zelf mag aanpakken. Het is wettelijk verplicht om een erkende asbestverwijderaar in te schakelen. Deze deskundigen hebben de juiste materialen en kennis (opleidingen en certificaten) om de asbesthoudende toepassingen veilig en correct weg te halen.

Schakel erkende asbestverwijderaars in voor een veilige asbestverwijdering 

Twijfel je of er asbesthoudende materialen in je woning of gebouw zitten? Vul onderstaand formulier in en wij brengen je in contact met erkende asbestdeskundigen in jouw regio. Zij beoordelen jouw situatie nauwkeurig en nemen vervolgens de nodige maatregelen.

In de offertes vind je prijsvoorstellen en adviezen op maat terug. Vergelijk ze met elkaar en kies de optie die het beste bij jouw situatie en budget past. Je aanvraag is volledig gratis en vrijblijvend.